Minister Blok (Wonen) heeft de plannen voor een vernieuwde inrichting van het corporatiestelsel vandaag ter consultatie voorgelegd aan onder andere de brancheverenigingen van woningcorporaties (Aedes), vastgoedbeleggers, toezichthouders en de Woonbond. In de voorstellen worden taken en werkgebied van woningcorporaties beter afgebakend, krijgen gemeenten een belangrijker stem en wordt het toezicht verstevigd.
In het regeerakkoord staat dat corporaties zich weer primair gaan richten op hun kerntaak: het bouwen, verhuren en beheren van sociale huurwoningen en het daaraan verbonden maatschappelijk vastgoed. Een duidelijke taakafbakening voorkomt dat corporaties in commerciële projecten stappen waarvan de verliezen ten koste gaan van het maatschappelijk bestemd vermogen, waarvoor de sector en de staat garant staan. Focus van corporaties op hun kerntaak geeft private investeerders meer ruimte te investeren in het geliberaliseerde deel van de huurwoningmarkt en de koopwoningmarkt.
In de plannen moet een corporatie zich administratief of juridisch splitsen in twee aparte bedrijfsonderdelen. In de eerste tak worden de zogeheten Diensten van Algemeen Economisch Belang uitgevoerd (DAEB): de kerntaken waarvoor via geborgde leningen staatssteun gegeven wordt. In de tweede tak worden alle ‘niet-DAEB-activiteiten’ ondergebracht zoals de geliberaliseerde en een deel van de te liberaliseren huurwoningen, winkels en bedrijfspanden. Deze activiteiten moeten binnen een redelijke termijn marktconform worden geherfinancierd.
De minister stelt voorwaarden aan nieuwe niet-DAEB-activiteiten. Die zijn in bepaalde omstandigheden toegestaan, als zij bijdragen aan de uitvoering van de kerntaak, zoals bij herstructurering in stads-en dorpsvernieuwing. Zo moet eerst worden bekeken of er geen marktpartijen zijn die dezelfde activiteit willen uitvoeren. Ook moeten de risico’s beperkt zijn.
Het toezicht op de corporatiesector wordt in de voorstellen verder versterkt. Het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW), dat met de staat als achtervang corporatieleningen toetst en borgt, krijgt een grotere rol bij saneringen van woningcorporaties. Het financieel toezicht wordt omgevormd tot een onafhankelijke rijksdienst onder ministeriele verantwoordelijkheid.
Met deze novelle wordt de eerder ingediende Herzieningswet toegelaten instellingen die al bij de Eerste Kamer ligt, in lijn gebracht met het regeerakkoord en de afspraken die het kabinet met Aedes maakte. De minister stelt de plannen na de consultatieronde definitief vast.