9 februari 2024
Op woensdag 31 januari vond een debat plaats over ‘de staat van de volkshuisvesting’ met demissionair minister Hugo de Jonge en de vernieuwde Tweede Kamer. Een goede gelegenheid om inzicht te krijgen in hoe de nieuwe en vernieuwde fracties over de woningmarkt denken en hoe ze zullen reageren op het wetsvoorstel betaalbare huur dat De Jonge op 6 februari naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.
PVV: helemaal niet zo economisch links
Het voornaamste dat mij in het lange debat (ruim vijf uur) opviel, is dat de PVV minder economisch ‘links’ is dan vaak wordt beweerd. Hun woordvoerder wonen Barry Madlener, die zelf makelaar is geweest, vindt marktwerking iets positiefs en vindt dat de overheid geen risico’s van marktpartijen moet overnemen. Ook heeft hij meer vertrouwen in kennis over lokale woonbehoeftes bij gemeenten dan in regelgeving die vanuit ‘Den Haag’ landelijk wordt opgelegd. Hij vreest dat te veel nadruk op goedkope woningen nu, onvoldoende bijdraagt aan doorstroming en niet zal aansluiten op de woonbehoefte op de langere termijn. Wat mij betreft een aangename verrassing dat Madlener zinnige zorgen in het debat inbracht.
BBB en NSC: zorgen over bureaucratie
Mona Keijzer van de BBB bepleit vooral minder in plaats van meer regels. Ze heeft ook oog voor de negatieve gevolgen op de woningmarkt veroorzaakt door beslissingen op andere terreinen, bijvoorbeeld ten aanzien van duurzaamheid. Ze bepleit meer visie waarbij heilige huisjes niet hoeven te blijven bestaan. Concreter werd ze helaas niet. Merlien Welzijn van het NSC is bezorgd dat de wet betaalbare huur heel veel huurders en verhuurders zal raken, terwijl het aantal huurders dat erdoor wordt beschermd dient te worden veel kleiner is. Ook wijst ze erop, in mijn ogen terecht, dat er al wetgeving is (de Wet goed verhuurderschap, bijvoorbeeld) om die bescherming te bieden.
Groen Links-PvdA, D66, SP: gemiste kans voor links
De nieuwe woordvoerder wonen van Groen Links-PvdA, Habtamu de Hoop, is pleitbezorger van de wet betaalbare huur. Onder meer omdat hij voorbeelden in Amsterdam en Groningen kent waar de verhuurder meer vraagt dan op basis van huidige regelgeving mag. Dat maakt zijn steun voor deze wet minder krachtig, doordat beter handhaven van bestaande regels daar al de oplossing voor zou zijn. Voorts geeft De Hoop aan dat ‘de PVV nu kiest voor de verhuurder in plaats van de huurder’. Alsof de volkshuisvesting of woningmarkt een taart is die verdeeld moet worden in plaats van groter gemaakt kan worden, ook voor zijn achterban.
Jimmy Dijk van de SP verwerpt de Maserati-rijdende huisjesmelker. Vermoedelijk weet hij niet dat het juist een in opspraak geraakte woningcorporatiedirecteur was die in een Maserati rondreed, terwijl hij juist niet de corporatiesector het label huisjesmelker wil opplakken Het maakte zijn betoog wat minder geloofwaardig.
De andere partij met in mijn ogen verrassend klassiek links-economische ideeën, D66 vertegenwoordigd door Jan Paternotte, koos ervoor om de zorgen van de PVV ten aanzien van immigratie in relatie tot de woningbehoefte te negeren in plaats van te pareren.
Al met al een weinig krachtig of verfrissend betoog van de linkse partijen als het gaat om hun legitieme zorgen om kwetsbare huurders te beschermen.
VVD: draai naar minder regels, trouw aan de bouw(lobby)
De VVD zegt bij monde van Peter de Groot nu minder regels te willen en dus ook vraagtekens te plaatsen bij de wet betaalbare huur, terwijl de VVD als coalitiepartner van het huidige (demissionaire) kabinet hier wel mee instemde. Wat betreft het verbeteren van de woningmarkt klinkt de VVD enigszins als de woordvoerder van Bouwend Nederland en hamert vrijwel uitsluitend op de bouw van meer woningen in plaats van oog te hebben voor het beter benutten van de bestaande voorraad.
Vooruitkijkend
De nieuwe Tweede Kamer heeft om terechte redenen twijfels over het woningbeleid van het huidige demissionaire kabinet. Maar echt overtuigende, verfrissende inzichten heb ik niet gehoord. Ik raad alle betrokkenen daarom nogmaals aan om het verhelderende artikel van ESB uit 2022 te lezen om financiële prikkels tegen samenwonen weg te nemen. Dit zou al een flink deel van het probleem oplossen, zonder ook maar één woning te bouwen.
Frank van Min, directeur Wolf Huisvestingsgroep